Ngọt ngào mùa xoài Yên Châu

Yên Châu là một huyện nằm về phía Đông Nam của tỉnh Sơn La, phía Bắc giáp huyện Bắc Yên, phía Tây giáp huyện Mai Sơn, phía Đông giáp huyện Mộc Châu và phía Nam giáp Lào.
 
Theo những người dân trồng xoài lâu năm ở Yên Châu thì cây xoài đã xuất hiện từ rất lâu với 2 loại xoài gốc chính là xoài tròn (muồng kẻo) và xoài hôi (muồng khăm), trong đó giống xoài tròn được bà con trồng nhiều nhất bởi loại xoài này quả nhỏ, hạt vừa phải mà ăn ngọt đậm, thịt mềm, mùi thơm lâu, vỏ xanh vàng và có thể giữ được tới một tháng.
 
 
  
Còn xoài hôi quả to, dài thịt mềm hơn và có hương vị ngọt thơm mát có thể giữ trong vài tuần. Ngoài ra còn một số loại xoài khác với tên nghe rất lạ như: Muồng mút, muồng ngu, mắc trai, muồng sáy, mỗi loại đều có một hương vị đậm đà khác nhau và thường mọc tự nhiên thành rừng, có cây to lâu năm gần 100 tuổi.
 

Một cây mắc trai cổ thụ chi chít quả nằm ven đường.
 
Lần đầu tiên nhìn thấy, có thể bạn sẽ lặc đầu chê, xoài gì mà vừa bé vừa xấu. Ấy thế mà ai đã ăn một lần là sẽ nhớ vị thơm vị ngọt của nó. Xoài Yên Châu ngọt, thơm khác hẳn loại xoài ở các vùng khác. Khi chín xoài có màu vàng, tỏa mùi thơm hấp dẫn, đến mức rửa tay rồi, hương thơm của xoài vẫn vấn vít, thoang thoảng.
 
Cái ngọt của xoài Yên Châu cũng hơi khác, ngọt đậm nhưng lại thanh mát cho nên không có cảm giác khé cổ bởi ngọt quá.
 
Từ tháng 4 đến tháng 6, xoài được bán rất nhiều dọc đường quốc lộ 6.

Đặc biệt ngon là những quả xoài bản địa được trồng tại Sặp Vạt, Chiềng Pằn, Viêng Lán... của vùng đất Yên Châu. Trọng lượng mỗi quả từ 200g - 250g, nhựa quả trắng, trong, vỏ quả xanh nhạt, có các đốm lấm tấm, hạt dẹt nhiều xơ.

Được vào vườn ngắm những vườn xoài trĩu quả, tự tay chọn những trái gần chín bỏ vào gùi là một trải nghiệm khá thú vị.
 
Vườn xoài mát mẻ, cuốn hút du khách...
 
Một tổ kiến trên cây xoài, loại này bà con lấy trứng về chế biến thành xôi hoặc làm bánh rất ngon.
 
Cây xoài gắn bó mật thiết với truyền thống lịch sử văn hoá đặc sắc lâu đời của nhân dân các dân tộc vùng Yên Châu, gắn liền với hình ảnh người phụ nữ dân tộc Thái Đen duyên dáng với chiếc khăn piêu, đảm đang, thuỷ chung, hiếu khách. Nếu có dịp qua Sơn La bạn hãy dừng chân ghé Yên Châu mua một một ít đặc sản xoài nơi đây về làm quà…
  

Huyện Yên Châu  nằm dọc trục quốc lộ 6, trung tâm huyện lỵ cách thị xã Sơn La 64 km, cách Thủ đô Hà Nội 240 km.   Đi như thế nào?   Bạn có thể bắt xe từ bến Mỹ Đình đi Sơn La, sẽ qua huyện Yên Châu. Nơi đây ngoài những khu đồi xoài xanh mướt, còn có rất nhiều cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp chờ bạn khám phá.   Các điểm tham quan:   - Đến Yên Châu, có một điểm mà bạn nhất định phải đi đó là núi Chi Đẩy thuộc bản Đán, xã Yên Sơn, nơi được ví như một “ Phong Nha Kẻ Bàng” thu nhỏ.   Từ quốc lộ 6 rẽ vào con đường đi qua xã Cò Nòi, huyện Mai Sơn, vượt qua đèo Cà Nài khoảng hơn 15 km thì đến bản Đán, xã Yên Sơn, huyện Yên Châu. Trên núi Chi Đảy có 3 hang động ở độ cao khoảng 100m kể từ chân núi, trong đó có 2 hang nằm kề nhau.   - Bạn cũng có thể đến hồ Chiềng Khoi thuộc Bản Pút, Xã Chiềng Khoi, từ trung tâm thị trấn huyện Yên Châu về phía Nam 4 km, Hồ Chiềng Khoi có diện tích 40 ha hiện ra như một con nhện khổng lồ.